Phân biệt loa woofer, tweeter, full-range, mid-range trong âm thanh

1 Cấu tạo chung của loa
Loa (hay củ loa) thường có hình nón với cấu tạo cơ bản như sau:

• Khung sườn (Frame): Có nhiệm vụ gắn kết các thành phần của loa lại với nhau.
• Viền nhún (Surround hoặc edge): Giữ kín hơi và tạo độ mềm dẻo, linh hoạt cho loa. 
• Mạng nhện (Spider): Nhận tín hiệu điện và truyền đi.
• Nam châm: Tương tác với lực từ trường với cuộn âm.
• Cuộn âm (Voice coil): Nhận tín hiệu điện, tạo ra lực từ trường và tương tác với nam châm để chuyển động lên xuống tác động vào màng loa.
• Màng loa: Màng loa rung động tạo sóng âm.

Các củ loa này sẽ được đặt trong thùng gỗ theo thiết kế của nhà sản xuất để cộng hưởng và tạo ra âm thanh đặc trưng của nhà sản xuất đó. Kích thước của củ loa từ lớn đến nhỏ sẽ tạo ra tần số sóng âm từ nhỏ đến lớn

2 Tìm hiểu về loa woofer

Loa woofer là gì?

Loa woofer hay loa trầm phát ra âm thanh có tần số thấp hay mọi người hay gọi là âm bass. Đây là loại loa phát ra những tiếng đập thình thịch làm tăng sự sôi động, phấn khích cho người nghe. Tên của loa này được đặt theo từ woof trong tiếng Anh là tiếng hú của loài chó có tần số thấp.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Loa Woofer có thiết kế đường kính lớn để có thể tái hiện dải tần thấp. Loa woofer được chia làm 3 loại chính với các đặc điểm như sau:

Woofer tiêu chuẩn
Woofer tiêu chuẩn tạo ra âm thanh có tần số thấp trong khoảng 20 Hz - 2.000 Hz. Bạn sẽ thường thấy woofer tiêu chuẩn được ghép cùng với tweeter trong loa 2 đường tiếng (2-way) hoặc cùng với tweeter và mid-range trong loa 3 đường tiếng (3 way).

Subwoofer
Đây là loại loa tạo ra âm thanh tần số thấp trong khoảng 20 Hz - 200 Hz trong các hệ thống loa thông thường. Subwoofer được tạo thành từ một hoặc nhiều Woofer tiêu chuẩn và thường được gắn bên trong 1 hộp gỗ. Subwoofer được nhà sản xuất tách riêng làm 1 bộ phận trong hệ thống âm thanh và có thể tạo ra âm trầm cực thấp mà woofer tiêu chuẩn không làm được. 
Midwoofer
Midwoofer thuộc nhóm giữa 2 loại trên khi tập trung vào việc tạo ra âm thanh ở tần số giữa trong khoảng 200 Hz - 5,000 Hz. Trong thực tế, chất lượng âm của midwoofer tốt nhất trong khoảng 200 Hz - 15.00 Hz và giảm dần ở các dải tần còn lại.

3 Tìm hiểu về loa Tweeter

Loa Tweeter là gì?

Ở dải âm tần cao, chúng ta có loa tweeter. Người ta đặt tên tweeter dựa trên từ tweet trong tiếng Anh nghĩa là tiếng hót của loài chim (vốn có tần số rất cao). Loa tweeter phát ra âm thanh ở tần số khoảng 2.000 Hz - 20.000 Hz, và một số loa Tweeter đặc biệt có thể lên đến 100.000 Hz, tạo nên độ phiêu, bổng, sống động cho người nghe.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Loa Tweeter thường được thiết kế khá giống với các loa khác và có kích thước nhỏ hơn, màng loa nhỏ, mềm để đáp ứng sự dao động nhanh và liên tục. Các dạng phổ biến của loa này là kèn (horn), màng (ribbon) và màng lụa dệt uốn cong (dome).
Vì loại loa này chỉ phát âm thanh theo một hướng thay vì lan tỏa như các loại loa khác, nên âm thanh sẽ được cảm nhật rõ nhất khi loa được đặt trực diện người nghe. 

4 Tìm hiểu về loa midrange

Loa midrange là gì?

Loa midrange được sử dụng để phát ra âm thanh ở tần số trong khoảng 500 Hz - 4000 Hz. Đây là dải tần quan trọng nhất do các âm thanh từ nhạc cụ, giọng nói con người sẽ nằm trong dải tần này.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Tùy vào nhà sản xuất mà loa midrange có các kích thước khác nhau để tập trung vào các dải tần khác nhau.
Vì tai người nhạy cảm nhất với tần số ở dải trung nên loa midrange có thể hoạt động ở mức công suất thấp mà vẫn tái tạo được âm thanh tốt về chất lượng và âm lượng. Loa midrange không thể phát ra âm thanh ở tần số cực thấp hoặc cực cao nên chúng thường được ghép cùng với loa woofer và loa tweeter để tái tạo âm thanh đầy đủ và chân thực nhất.

5 Tìm hiểu về loa Full range 

Loa Full range là gì?

Như cái tên, loa Full Range tái tạo đầy đủ âm thanh ở các dải tần trong khoảng 20 Hz - 20.000 Hz, là dải tần mà con người có thể nghe thấy được. Nốt thấp nhất của Piano sẽ ở khoảng 33 Hz và nốt cao nhất của Violin sẽ ở khoảng 16000 Hz.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Loa full range có cấu tạo tương tự các loại loa ở trên. Về lý thuyết loa full range phát ra âm thanh trong dải tần rất rộng, tuy nhiên thực tế do hạn chế về cấu tạo và tùy theo điều chỉnh của nhà sản xuất mà loa full range sẽ có thiên hướng phát ra âm thanh nghiêng về tần số thấp hoặc cao và phạm vi dải tần cũng nhỏ hơn nhiều so với lý thuyết.

	Woofer	Tweeter	Mid-Range	Full-Range
Kích thước	Lớn	Nhỏ	Vừa	Tùy vào nhà sản xuất
Dải tần hoạt động	Thấp	Cao	Trung	Từ thấp đến trung đến cao
Dải tần	20 Hz - 5.000 Hz	2.000 Hz - 100.000 Hz	500 Hz - 4.000 Hz	20 Hz - 20.000 Hz
Ứng dụng	Loa 3 đường tiếng Loa subwoofer độc lập	Loa 2 hoặc 3 đường tiếng	Loa 3 đường tiếng	Loa độc lập
Kháng trở	8 Ω	16 Ω	8 Ω, 16 Ω	4 Ω, 8 Ω, 16 Ω
Tần suất rung	Thấp đến rất thấp	Rất cao	Trung bình	Thấp hơn Tweeter và cao hơn Woofer